► Thử sử dụng nĩa nhựa nhẹ mà đầu răng hơi cùn. Dùng thức ăn dễ thao tác với nĩa như miếng xúc xích, cà rốt chín, đậu ve. Bài tập sẽ dễ dàng hơn nếu đó là những thức ăn trẻ thích.

► Bạn làm mẫu cho trẻ cách cầm nĩa trong bàn tay và làm thế nào đưa nĩa vào miệng bạn. Rồi bạn đặt nĩa trong nắm tay của trẻ, dùng tay bạn nắm bàn tay trẻ, bạn đưa nĩa từ từ vào miệng trẻ sau đó đưa tay về bàn.

► Lặp lại động tác này một số lần, hướng dẫn từ từ xen kẽ đưa nĩa về miệng bạn rồi đưa nĩa về miệng trẻ.

► Khi trẻ quen cách cầm nĩa và động tác, bạn đặt vài miếng thức ăn vào dĩa trẻ, củng cố sự cầm nắm nĩa của trẻ và hướng dẫn bàn tay trẻ để cắm từ từ nĩa vào miếng thức ăn. Bạn đưa từ từ nĩa về phía miệng bạn (đảm bảo là trẻ nhìn bạn kỹ khi bạn bỏ thức ăn vào trong miệng bạn và kéo từ từ nĩa ra).

► Bạn đưa nĩa về lại bàn và lặp lại tiến trình nhưng lần này bạn đưa thức ăn vào miệng trẻ và nói “Con ăn đi” và bạn bỏ từ từ thức ăn vào trong miệng trẻ, cho trẻ ngậm miệng lại và kéo từ từ nĩa ra. Rồi bạn đặt nĩa lại trên bàn và khen trẻ đã “ăn tốt”.

► Tiếp tục tiến trình này bằng cách giảm dần sự giúp đỡ của bạn trên bàn tay trẻ (ghi nhận những thức ăn mà trẻ thích để việc sử dụng nĩa để ăn là một phần thưởng cho trẻ).

233. PHÂN BIỆT NHỮNG GÌ ĂN ĐƯỢC VỚI NHỮNG GÌ KHÔNG ĂN ĐƯỢC

2- 3 tuổi

Cảm nhận

• Tự lập, tự ăn (2 - 3 tuổi)
• Kỹ năng nhận thức, sắp xếp cùng loại (2 - 3 tuổi)
• Kỹ năng nhận thức, ngôn ngữ thụ cảm (2 - 3 tuổi)

Mục đích

Cải thiện khả năng tự ăn một cách độc lập.

Mục tiêu

Phân biệt giữa chất ăn được và những chất không ăn được không trợ giúp.

Dụng cụ

Thức ăn, đồ vật không ăn được (nhưng không độc), như hình khối, hạt chuỗi và sỏi.

Tiến trình

► Bạn ngồi vào bàn với trẻ, đặt một miếng thức ăn và một đồ vật không ăn được trên bàn trước mặt trẻ, ví dụ như hòn sỏi và một viên kẹo. Bạn nói “Con ăn” và làm dấu hiệu cho trẻ ăn một vật đặt trên bàn.

► Nếu trẻ chọn hòn sỏi, bạn giữ tay trẻ lại, hướng sự chú ý của trẻ về hòn sỏi, lắc đầu và nói “Không ăn được”. Sau đó bạn hướng tay trẻ về phía viên kẹo và nói “An được”. Bạn khen trẻ ngay đã “ăn tốt”.

► Bạn lấy nhanh chóng vật không ăn được ra khỏi bàn và thay thế bằng một cặp đồ vật mới.

► Lặp lại tiến trình bằng cách đa dạng hóa mỗi lần những vật ăn được và không ăn được. Bạn thử đưa vào càng nhiều đồ ăn và nhiều đồ vật khác nhau (như xà bông, đất mùn, bút chì, v,v...) để trẻ hiểu. Khen trẻ mỗi lần trẻ chọn đúng đồ vật và loại ra đồ vật không ăn được.

234. TỰ MẶC QUẦN ÁO: ÁO LEN DÀI TAY QUA CỔ

2- 3 tuổi

Cảm nhận

• Tự lập, tự mặc quần áo (2 - 3 tuổi)

Mục đích

Tự mặc quần áo một cách độc lập.

Mục tiêu

Mặc áo len không cổ cài giữa, áo len đan hoặc áo sơ mi không trợ giúp.

Dụng cụ

Áo len không cổ cài giữa, áo len đan hoặc áo sơ mi.

Tiến trình

► Lặp lại hoàn toàn tiến trình sau đây mỗi lần bạn giúp trẻ mặc áo sơ mi hoặc áo len dài tay cao cổ.

► Bạn xỏ cánh tay trái của trẻ vào tay áo trái và choàng tay áo phải lên vai phải của trẻ và nói “Con mặc áo len vào”. Bạn hướng dẫn cánh tay phải của trẻ trong tay áo. Bạn khen trẻ ngay.

► Lặp lại giai đoạn đơn giản này nhiều lần bằng cách giảm dần sự trợ giúp của bạn cho tới khi trẻ xỏ cánh tay vào tay áo đúng và cánh tay kia vào tay áo còn lại. Khi trẻ thực hiện giai đoạn này không sự trợ giúp của bạn, bạn có thể qua giai đoạn kế tiếp.

► Bạn chỉ cho trẻ cách cầm áo len hở ra và xỏ cánh tay trong tay áo thứ nhất. Bạn chỉ cho trẻ cùng một cách cầm áo len hở ra, rồi bạn choàng tay áo kia trên vai trẻ và bảo trẻ tiếp tục làm như trước.

► Khi trẻ quen làm được hai giai đoạn với hai tay áo, bạn ngập ngừng trước khi choàng tay áo thứ hai trên vai trẻ để xem trẻ có tự tìm ra tay áo hay không. Bạn đừng quên nói “Con mặc áo len” và để trẻ tự mặc nếu cần.

► Phải một thời gian cho trẻ học cách đặt đúng áo len để bắt đầu.

235. TỰ MẶC QUẦN ÁO: QUẦN DÀI

2- 3 tuổi

Cảm nhận

• Tự lập, tự mặc quần áo (2 - 3 tuổi)

Mục đích

Tự mặc quần áo một cách độc lập.

Mục tiêu

Mặc quần dài không trợ giúp.

Dụng cụ

Quần dài.

Tiến trình

► Khi bạn mặc đồ cho trẻ, bạn kéo quần dài của trẻ cho tới ngang đùi và đặt bàn tay trẻ ở phía trên quần dài. Bạn đặt bàn tay bạn vào bàn tay trẻ và nói “Con kéo quần lên”. Bạn giúp trẻ kéo quần lên tới eo. Khen trẻ đã “mặc đồ tốt”.

► Lặp lại giai đoạn này cho tới khi bạn cảm thấy trẻ bắt đầu giúp bạn kéo quần. Rồi bạn giảm từ từ sự trợ giúp của bạn cho giai đoạn này cho tới khi trẻ tự làm.

► Khi trẻ kéo quần từ đùi không trợ giúp, bạn áp dụng cùng tiến trình để trẻ kéo quần từ đầu gối sau đó bạn cũng áp dụng tiến trình đó để trẻ kéo quần từ mắt cá.

► Ở giai đọan này trẻ phải gập người lại đồng thời bạn cũng đôn đốc từ từ. Bạn luôn đảm bảo trẻ có khả năng thực hiện giai đọan trước không khó khăn trước khi đi qua tư thế kế tiếp. Mỗi lần bạn đừng quên nói: “Con kéo quần lên”.

► Khi trẻ có khả năng gập người và kéo quần từ mắt cá không trợ giúp, bạn bắt đầu dạy trẻ xỏ bàn chân vào ống quần.

► Cho trẻ ngồi trên ghế và sửa quần lại ngay ngắn để ống quần thẳng phía trước đúng vị trí. Bạn nói:”Con mặc quần vào”, rồi bạn hướng dẫn bàn tay trẻ giữ quần được mở ra, sau đó chỉ cho trẻ cách đút chân vào từng chân một trong ống quần. Bạn lại nói: “Con, mặc quần vào” và bảo trẻ đứng lên và tiếp tục như đã mô tả phía trên.

► Lúc đầu, bạn phải giúp trẻ tìm ra mặt trước của quần, chú ý sao cho 2 bàn chân trẻ vô đúng ống quần và giúp trẻ gài quần lại.

► Sau khi học kéo quần, phải có một thời gian để trẻ đạt được những khả năng này.
► Khen trẻ sau mỗi giai đọan và bạn thử để trẻ làm dần phần lớn công việc.
- Bạn luôn cầm quần sao cho trẻ bắt đầu thấy bên nào là mặt trước của quần.

236. HỌC GIỮ VỆ SINH

2- 3 tuổi

Cảm nhận

• Tự lập,đi vệ sinh (2 - 3 tuổi)

Mục đích

Cải thiện vệ sinh cá nhân.

Mục tiêu

Đi vệ sinh đúng và một cách độc lập.

Dụng cụ

Bô trẻ em.

Tiến trình

► Hướng dẫn tổng quát – Khi dạy trẻ, yếu tố quan trọng nhất là tính bất biến của thái độ tích cực. Tất cả biểu hiện bất bình, kể cả cái nhìn phản đối có thể làm cho trẻ rối. Dùng cách dạy này cho tất cả các khả năng khác. Bạn nhắc nhở với khỏang cách đều đặn và dùng từ đơn giản như “tiểu”, “ướt” và “khô”. Mỗi lần trẻ thành công, khen trẻ một cách bình tĩnh và vui vẻ. Thường sẽ hữu hiệu hơn khi ta khen trẻ một cách rộng lượng về những cố gắng đến thành công hơn là phạt trẻ hoặc tỏ thái độ phản kháng sau một sự cố. Chỉ thay đồ cho trẻ trong phòng tắm và nếu có sự cố, chú ý chỉ thay quần trong phòng tắm. Như vậy sẽ giúp trẻ thiết lập mối liên kết giữa vấn đề vệ sinh và phòng tắm.

► Tiến trình đặc thù – Cho trẻ ngồi bô mỗi giờ 5 phút hoặc hơn. Chú ý dẫn dắt trẻ từ từ và bình tĩnh không tỏ ra bất bình dối với những sự cố của trẻ. Bạn luôn ở cạnh trẻ khi trẻ ngồi bô.

► Trong phòng tắm, bạn hãy có cái gì trong tay để thưởng trẻ ngay nếu trẻ sử dụng đúng cái bô.

► Sau 5 phút,nếu không có kết quả, bạn lấy bô ra từ từ và nhẹ nhàng nhưng không khen cũng không thưởng.

► Ghi nhận giờ của tất cả sự cố của trẻ để phát hiện quy trình sinh lý của trẻ.

► Cho trẻ ngồi bô buổi sáng khi thức dậy, trước mỗi bữa ăn, trước khi đi chơi và trước khi đi ngủ.

► Thiết lập bảng ngồi bô và chỉ bảng đó cho trẻ. Bạn vẽ ngôi sao vàng trên bảng cho mỗi lần trẻ thành công để trẻ thấy và hãnh diện về trẻ.

237. TỰ LAU RỬA

2- 3 tuổi

Cảm nhận

• Tự lập, tắm rửa (2 - 3 tuổi)
• Vận động tinh, thao tác (2 - 3 tuổi)

Mục đích

Tự tắm rửa một cách độc lập.

Mục tiêu

Dùng găng tắm ẩm để sát xà phòng.

Dụng cụ

Găng tắm, xà phòng.

Tiến trình

► Khi bạn tắm cho trẻ, bạn xát xà phòng lên cánh tay trẻ để có nhiều bọt dễ thấy. Tạo sự chú ý của trẻ trên bong bóng xà phòng.

► Bạn mang găng tắm vào một bàn tay của trẻ, hướng dẫn trẻ nhúng găng tắm trong nước và nói: “Con chà cánh tay” và giúp trẻ lau xà phòng trên cánh tay.

► Mỗi lần tắm trẻ, bạn lặp lại tiến trình này cho mỗi phần của thân thể.

► Khi nhận ra trẻ bắt đầu quan tân điều đó, bạn giảm sự kiểm soát trên tay trẻ.

► Khi trẻ lau hết xà phòng, bạn nói: “Xong rồi”. Sau đó bạn chỉ trẻ cách vắt và treo găng tắm.

► Bạn đặt 2 bàn tay trẻ đúng trên găng tắm và giúp trẻ vắt nước ra. Đây là yếu tố quan trọng của bài tập vì điều đó tăng lực tay và thiết lập rõ ràng phần cuối của công việc.

238. CÀI NÚT ÁO - I

2- 3 tuổi

Cảm nhận

• Tự lập, tự mặc quần áo (2 - 3 tuổi)
• Vận động tinh, phối hợp hai bàn tay (2 - 3 tuổi)

Mục đích

Tự mặc quần áo một cách độc lập và cải thiện phối hợp vận động tinh.

Mục tiêu

Kết hột nút lớn trên miếng vải cài nút áo.

Dụng cụ

Bìa cứng, vải, hột nút lớn.

Tiến trình

► Làm một bìa cứng dày để cài nút đơn giản bằng cách dán phần chính giữa của miếng vải trên một bìa cứng. Bạn cắt khuy trên một mảnh vải và đơm nút mặt sau mảnh vải khác Chú ý sao cho nút và khuy tương ứng khi các mảnh vải dính lại. Bạn có thể viền mép khuy cho chắc.

► Bạn đứng sau lưng trẻ, miếng bìa cứng cài nút trên bàn được đặt trước mặt trẻ. Bạn cầm hai bàn tay trẻ, hướng dẫn trẻ gấp miếng vải và cài nút (cho trẻ chú ý nút áo và khuy). Bạn di chuyển ngón tay trẻ xung quanh nút và khuy. Bạn giúp trẻ cầm nút với ngón cái và ngón trỏ của trẻ, bạn nói “Cài vô” và giúp trẻ đẩy nút qua đường khuy. Khen trẻ ngay.

► Lặp lại tiến trình nhiều lần cho tới khi trẻ cài nút không trợ giúp. Bạn đừng quên mỗi lần nói “Cài vô”.

► Lúc đầu, có thể trẻ cần sự trợ giúp nhất là cầm nút đẩy vào đường khuy từ phía dưới. Hướng dẫn đôi bàn tay trẻ cho tới khi bạn cảm thấy trẻ bắt đầu hiểu.

► Khi trẻ có khả năng làm thành công bìa cứng cài nút đơn giản, bạn cho trẻ cài nhiều nút trên miếng vải lớn.

Screenshot 2023 05 13 at 08 56 50 — Ván cài nút đơn giản

Nguồn tài liệu

Nội dung trong bài viết này được trích ra từ cuốn sách "Teaching Activities for Autistic Children: Individualized Assessment and Treatment for Autistic and Developmentally Disabled Children" của tác giả Eric Schopler và Margaret Lansing, Leslie Waters hiệu đính, được chuyển ngữ tiếng Việt từ tiếng Pháp bởi cô Trần Thị Khấn, cô Nguyễn Thị Khước và BS. Phạm Ngọc Khanh hiệu đính.

Nguồn tin: Eric Schopler

Từ khóa: tự kỷ, những hoạt động dạy trẻ tự kỷ, dạy trẻ tự kỷ, dạy trẻ tự kỷ tự lập, dạy trẻ 2-3 tuổi tự lập

Xem thêm các tin khác

Tại sao một số trẻ ADHD thích làm trò trong lớp học?

[Dạy trẻ tự kỷ] Tự lập (2-3 tuổi)

MỤC LỤC

232. ĂN BẰNG NĨA

Cảm nhận

Mục đích

Mục tiêu

Dụng cụ

Tiến trình

233. PHÂN BIỆT NHỮNG GÌ ĂN ĐƯỢC VỚI NHỮNG GÌ KHÔNG ĂN ĐƯỢC

Cảm nhận

Mục đích

Mục tiêu

Dụng cụ

Tiến trình

234. TỰ MẶC QUẦN ÁO: ÁO LEN DÀI TAY QUA CỔ

Cảm nhận

Mục đích

Mục tiêu

Dụng cụ

Tiến trình

235. TỰ MẶC QUẦN ÁO: QUẦN DÀI

Cảm nhận

Mục đích

Mục tiêu

Dụng cụ

Tiến trình

236. HỌC GIỮ VỆ SINH

Cảm nhận

Mục đích

Mục tiêu

Dụng cụ

Tiến trình

237. TỰ LAU RỬA

Cảm nhận

Mục đích

Mục tiêu

Dụng cụ

Tiến trình

238. CÀI NÚT ÁO - I

Cảm nhận

Mục đích

Mục tiêu

Dụng cụ

Tiến trình

Nguồn tài liệu

Xem thêm các tin khác

Tại sao một số trẻ ADHD thích làm trò trong lớp học?

ADHD và chứng tè dầm

Tự kỷ thoái lui là gì? Tự kỷ thoái lui có chữa được không?