• Kỹ năng nhận thức, kết hợp (3 - 4 tuổi)
• Kỹ năng nhận thức, ngôn ngữ thụ cảm (3 - 4 tuổi)
• Cảm nhận thị giác (3 - 4 tuổi)
• Phối hợp mắt, bàn tay tự chủ (3 - 4 tuổi)
• Xã hội hoá, tương tác cá nhân (3 - 4 tuổi)

Mục đích

Cải thiện khả năng kết hợp sự chú ý bằng mắt và khả năng tương tác.

Mục tiêu

Xây dựng một tháp bằng cách thêm một khối cùng màu với khối mà người dạy đã thêm.

Dụng cụ

Khối màu.

Tiến trình

► Bạn phân phối hình khối thành 2 nhóm giống nhau sao cho mỗi bên có cùng số hình khối cùng màu. Bạn nói “chúng ta xây dựng một cái tháp”.

► Lấy một khối riêng ra và hướng dẫn trẻ để một khối khác cùng màu lên trên (ví dụ: bạn lấy môt khối màu đỏ và nói “đến phiên con đặt một khối màu đỏ”.

► Nếu trẻ chồng khối màu đỏ, bạn khen trẻ ngay. Nếu trẻ thử chồng một khối khác màu, bạn ngăn trẻ nhẹ nhàng, chỉ cho trẻ sự lựa chọn đúng và nói “con đặt hình khối đỏ”. Bạn nhấn mạnh từ chỉ màu sắc.

► Lặp lại tiến trình này với những màu khác cho tới khi tất cả các khối được chồng lên (bạn đừng quên nêu tên màu sắc mỗi khi khối được chồng lên). Lúc đầu, trẻ không phản ứng với các từ chỉ màu sắc nhưng trẻ phải quen nghe các từ đó thường xuyên.

Screenshot 2023 04 21 at 20 25 26 — Kết hợp hình khối có màu cho bài tập xây dựng

179. GHÉP CẶP NHỮNG ĐỒ VẬT

3- 4 tuổi

Cảm nhận

• Kỹ năng nhận thức, sắp xếp cùng loại (3 - 4 tuổi)

Mục đích

Sắp xếp những đồ vật cùng loại theo nội dung ta sử dụng chúng.

Mục tiêu

Phối hợp những cặp đồ vật thường được tìm thấy chung với nhau.

Dụng cụ

Hộp kích cỡ trung bình, cặp đồ vật thường được phối hợp với nhau (ví dụ thìa và nĩa, tất và giày, bàn chải đánh răng và kem đánh răng).

Tiến trình

► Bạn ngồi vào bàn với trẻ. Đặt 3 đồ vật trên bàn trước trẻ. 2 trong 3 số đồ vật này phải tạo thành một cặp kết hợp tổng quát. Bạn đảm bảo là trẻ biết rõ 3 đồ vật này. (ví dụ bạn có thể để trên bàn một chiếc giày, một chiếc tất và một thú nhồi bông).

► Chỉ vào 3 đồ vật bạn hỏi trẻ “đồ nào đi chung với nhau?”. Hướng dẫn trẻ chỉ cho bạn hoặc đưa cho bạn một cặp.

► Khi trẻ tìm ra được một cặp, bạn để 3 đồ vật trong hộp.

► Nếu trẻ có khó khăn để tìm ra một cặp, bạn gợi ý cho trẻ bằng cách đặt câu hỏi đơn giản về chức năng của hai đồ vật kết hợp (ví dụ bạn có thể hỏi trẻ “đồ nào được đi vào chân?”)

► Ghi nhận những đồ vật mà trẻ có thể kết hợp được và những đồ vật làm cho trẻ lúng túng. Trong khi tiếp tục bài tập, bạn chú ý phải có những cặp mà bạn chắc chắn trẻ có khả năng kết hợp được cùng với những cặp mà trẻ sẽ lúng túng.

180. SẮP XẾP NHỮNG HÌNH ẢNH CÙNG LOẠI

3- 4 tuổi

Cảm nhận

• Kỹ năng nhận thức, sắp xếp cùng loại (3 - 4 tuổi)
• Kỹ năng nhận thức, ngôn ngữ thụ cảm (3 - 4 tuổi)

Mục đích

Phát triển khả năng chọn lựa theo loại.

Mục tiêu

Chọn lựa những hình ảnh đồ vật thân thuộc theo chức năng chung của chúng.

Dụng cụ

Hình ảnh đồ vật quen thuộc được xếp theo chức năng dễ dàng nhận biết.

Tiến trình

► Đặt một nhóm hình trên bàn trẻ và nói với trẻ loại hình nào bạn muốn trẻ đưa cho bạn. Ví dụ đặt hình trái bóng, quả táo, xe tải nhỏ, một cục xà bông, khăn tắm, cái thìa, cái nĩa, và bồn tắm. Bạn nói “đưa cho cô cái gì để tắm”. Nếu trẻ đưa cho bạn cái bồn tắm nhưng không đưa những vật dụng khác cần thiết, bạn lại hướng sự chú ý của trẻ vào những hình và hỏi “còn cái gì khác để tắm không?”. Nếu trẻ không tìm ra hình ảnh khác phù hợp, bạn nói cho trẻ, ví dụ “khăn tắm dùng để tắm”. Nếu trẻ vẫn không đưa hình cho bạn, bạn hướng dẫn sự chú ý của trẻ về phía tấm hình này và nói “khăn tắm, con sử dụng khăn để tắm”.

► Mỗi loại đồ vật phải được xác định rõ ràng.

► Bạn có thể sử dụng đồ chơi, thức ăn, con vật, hoặc bé trai, bé gái. Bạn đảm bảo là trẻ hiểu khái niệm về loại.

► Khi trẻ làm quen với bài tập, bạn xen vào những hình ảnh ít quen thuộc nhưng cũng thuộc những loại quen thuộc. Với cách dó, trẻ sẽ mở rộng vốn từ ngữ của trẻ.

181. CHỌN LƯA THEO CHỨC NĂNG

3- 4 tuổi

Cảm nhận

• Kỹ năng nhận thức, sắp xếp cùng loại (3 - 4 tuổi)
• Kỹ năng nhận thức, ngôn ngữ thụ cảm (3 - 4 tuổi)

Mục đích

Hiểu mối quan hệ giữa đồ vật với chức năng tương tự và chọn lựa theo hiệu quả.

Mục tiêu

Chọn lựa những đồ vật thường dùng thành nhóm đặc thù theo chức năng.

Dụng cụ

2 hoặc 3 hộp kích cỡ trung bình, 2 hoặc 3 nhóm đồ vật có liên quan với chức năng của chúng (ví dụ nhóm 1: thìa, tách và dĩa; nhóm 2: tất, áo sơ mi và quần dài).

Tiến trình

► Bạn đảm bảo là trẻ quan sát bạn và bạn để một đồ vật của mỗi nhóm trong hộp riêng. Nêu tên mỗi đồ vật khi bạn để đồ vật đó trong hộp và mô tả ngắn gọn chức năng của nó rồi đưa cho trẻ tìm đồ vật khác và bảo trẻ để chúng đúng vào hộp. Ví dụ, bạn chỉ chiếc tất và nói “con nhìn chiếc tất để mang” và bạn để chiếc tất trong một hộp. Bạn chỉ chiếc thìa và lặp lại tiến trình bằng cách nói “con nhìn, chiếc thìa để ăn” rồi đưa cho trẻ cái dĩa và nói “con nhìn, cái dĩa, bỏ nó vào trong”.

► Nếu trẻ thử để cái dĩa vào trong hộp không đúng, bạn ngăn chặn trẻ và nói “dĩa, để ăn” và bạn hướng dẫn tay trẻ về phía hộp đúng.

► Nếu trẻ để dĩa vào hộp đúng không cần sự trợ giúp của bạn, bạn nói “đúng rối, dĩa để ăn!” và động viên trẻ liền.

► Tăng dần số đồ vật. Khi trẻ quen với bài tập, bạn thêm hộp thứ ba và loại thứ ba.

182. NHẬN DẠNG DỄ DÀNG NHỮNG MÀU SẮC

3- 4 tuổi

Cảm nhận

• Kỹ năng nhận thức, ngôn ngữ thụ cảm (3 - 4 tuổi)
• Cảm nhận thị giác (3 - 4 tuổi)

Mục đích

Cải thiện khả năng nhận biết màu sắc và phát triển sự hiểu biết dễ dàng tên các màu sơ đẳng.

Mục tiêu

Đưa đúng khối có màu được xác định và được yêu cầu.

Dụng cụ

Khối, hạt chuỗi, giấy màu.

Tiến trình

► Khi trẻ có thể kết hợp khối theo màu, (xem bài tập 178), bạn bắt đầu cho trẻ phản ứng với tên gọi màu sắc. Trong bài tập kết hợp, bạn đã cho trẻ làm quen với tên gọi. Bây giờ bạn phải đảm bảo trẻ kết hợp tên gọi với màu sắc của khối.

► Bạn chọn một khối đỏ, một khối vàng và một khối xanh, đưa cho trẻ khối xanh và nói nhiều lần “khối xanh”, bạn nhấn mạnh tên màu sắc rồi nói “cho cô khối xanh”.

► Lặp lại cùng trình tự này với khối vàng, khối đỏ.

► Sau khi lặp lại nhiều lần tên gọi màu sắc, bạn để 3 khối trên bàn và nói “con cho cô khối đỏ”. Nếu trẻ đưa tay về khối màu khác, bạn hướng dẫn bàn tay trẻ về khối đúng và nói “cái này là khối đỏ”.

► Tiếp tục bài tập này cho tới khi trẻ có thể đưa cho bạn 3 màu theo yêu cầu.

► Để khái quát hóa kiến thức của trẻ về tên gọi màu sắc, bạn lặp lại cùng bài tập bằng cách sử dụng những hạt chuỗi màu hoặc miếng giấy màu.

► Thêm dần những màu khác, mỗi lần một màu cũng với cách đó.

► Lúc đầu bạn chỉ sử dụng 3 màu cùng một lúc. Điều đó có nghĩa là khi bạn thêm màu sắc, bạn phải đa dạng trò chơi của 3 màu sắc mà bạn để trên bàn sao cho củng cố kiến thức của trẻ về màu sắc đã học.

183. TÌM RA ĐỒ VẬT ĐƯỢC GIẤU

3- 4 tuổi

Cảm nhận

• Kỹ năng nhận thức, ngôn ngữ thụ cảm (3 - 4 tuổi)

Mục đích

Cải thiện sự hiểu biết danh từ và giới từ và phát triển khả năng thực hiện lệnh bằng lời.

Mục tiêu

Thực hiện lệnh bằng lời gồm danh từ và giới từ để tìm ra những vật thường dùng, ví dụ, trong, dưới, hoặc sau.

Dụng cụ

Đồ vật thường dùng ở nhà.

Tiến trình

► Trước khi bắt đầu bài tập này, bạn giấu 2 hoặc 3 đồ vật mà trẻ biết. Lúc đầu những đồ vật phải được giấu trong cùng một phòng. Bạn ra lệnh đơn giản với trẻ và cho trẻ biết đồ vật trẻ phải tìm ra và nơi trẻ phải đi tìm. “con tìm cái tách để dưới bàn”. Bạn nhấn mạnh 3 từ khóa chỉ cho trẻ điều mà trẻ tìm và vị trí của nó đối với vật khác mà trẻ biết.

► Động viên trẻ mỗi lần trẻ đem đồ vật lại cho bạn.

► Bạn nhớ chỉ sử dụng danh từ và giới từ mà trẻ biết.

► Khi trẻ thành thạo, bạn giấu nhiều đồ vật hơn và bắt đầu giấu những đồ vật vào những nơi trẻ ít biết hơn. Bạn cũng có thể ra lệnh khó hơn khi trẻ quen bài tập này. Ví dụ “con tìm trái bóng phía sau cửa và dưới cái hộp”.

Nguồn tài liệu

Nội dung trong bài viết này được trích ra từ cuốn sách "Teaching Activities for Autistic Children: Individualized Assessment and Treatment for Autistic and Developmentally Disabled Children" của tác giả Eric Schopler và Margaret Lansing, Leslie Waters hiệu đính, được chuyển ngữ tiếng Việt từ tiếng Pháp bởi cô Trần Thị Khấn, cô Nguyễn Thị Khước và BS. Phạm Ngọc Khanh hiệu đính.

Nguồn tin: Eric Schopler

Từ khóa: tự kỷ, những hoạt động dạy trẻ tự kỷ, dạy trẻ tự kỷ, dạy trẻ tự kỷ kỹ năng nhận thức, dạy trẻ 3-4 tuổi kỹ năng nhận thức

Xem thêm các tin khác

[Dạy trẻ tự kỷ] Kỹ năng nhận thức (3-4 tuổi)

MỤC LỤC

178. KẾT HỢP CÁC KHỐI

Cảm nhận

Mục đích

Mục tiêu

Dụng cụ

Tiến trình

179. GHÉP CẶP NHỮNG ĐỒ VẬT

Cảm nhận

Mục đích

Mục tiêu

Dụng cụ

Tiến trình

180. SẮP XẾP NHỮNG HÌNH ẢNH CÙNG LOẠI

Cảm nhận

Mục đích

Mục tiêu

Dụng cụ

Tiến trình

181. CHỌN LƯA THEO CHỨC NĂNG

Cảm nhận

Mục đích

Mục tiêu

Dụng cụ

Tiến trình

182. NHẬN DẠNG DỄ DÀNG NHỮNG MÀU SẮC

Cảm nhận

Mục đích

Mục tiêu

Dụng cụ

Tiến trình

183. TÌM RA ĐỒ VẬT ĐƯỢC GIẤU

Cảm nhận

Mục đích

Mục tiêu

Dụng cụ

Tiến trình

Nguồn tài liệu

Xem thêm các tin khác

5 bước để nhận ra điểm mạnh ở trẻ

Các loại điểm mạnh ở trẻ em

Cách khen ngợi giúp xây dựng lòng tự trọng cho trẻ em