► Đặt một lọat hình đồ vật cùng lọai (ví dụ giày) trộn lẫn với nhiều hình khác. Bạn chỉ cho trẻ hình 1 chiếc giày và nói: “Con nhìn này, giày” rồi nói “Con tìm giày” và bạn chỉ những hình khác. Bạn chỉ bằng cử chỉ để trẻ đưa cho bạn tất cả các hình giày.

► Nếu trẻ đưa cho bạn một hình gần đó, bạn làm cho trẻ chú ý lại vào hình vẽ và nói “Con tìm hình chiếc giày khác”. Bạn cố gắng tìm những hình ảnh chỉ cùng lọai đồ vật được nhìn dưới nhiều góc cạnh khác nhau. Điều quan trọng là trẻ hiểu được từ “giày” tương ứng với nhiều đồ vật mà bề ngoài có vẻ khác nhau.

173. PHÂN BIỆT THỨC ĂN VÀ NƯỚC UỐNG

2- 3 tuổi

Cảm nhận

• Kỹ năng nhận thức, ngôn ngữ thụ cảm (2 - 3 tuổi)
• Kỹ năng nhận thức, sắp xếp cùng loại (2 - 3 tuổi)
• Tự lập, ăn uống (2 - 3 tuổi)

Mục đích

Phát triển sự nhận biết thức ăn và cải thiện khả năng nhớ từ cùng loại.

Mục tiêu

Chọn lựa trong khi “ăn” hoặc “uống” những hình ảnh thức ăn khác nhau.

Dụng cụ

Hình ảnh các loại thức ăn và nước uống khác nhau được cắt ra trong sách báo.

Tiến trình

► Bạn ngời vào bàn cạnh trẻ và nói: “Con nhìn này, bây giờ ta chơi hình”. Bạn giữ xấp hình trên đầu gối bạn để trẻ không lo ra. Bạn chỉ cho trẻ hình có đồ ăn và nói: “Con nhìn này, để ăn”. Bạn đảm bảo là trẻ nhìn hình và bạn đặt hình đó trước mặt trẻ. Sau đó bạn lấy một hình có đồ uống và nói “Con nhìn này, để uống”. Bạn nhấn mạnh các từ “ăn” và “uống”. Bạn đặt hình thức uống cạnh hình thức ăn. Bạn không nêu tên thức ăn vì mục tiêu của chúng ta không phải làm cho trẻ hiểu nghĩa một từ ví dụ như từ “mì que”.

► Lặp lại bài tập với tất cả các thẻ hình cùng lúc nêu lên “để ăn” hoặc “để uống” và để những thẻ hình đó vào đúng loại của chúng.

► Khi tất cả các thẻ hình được chọn lựa xong, bạn nói “chơi hình xong rồi” và bạn để trẻ chơi trò chơi của trẻ.

► Lặp lại bài tập này trong hai hoặc 3 ngày bằng cách chính bạn phân loại hình ảnh.

► Khi trẻ đã quen thuộc với bài tập, bạn yêu cầu trẻ chỉ chồng hình nào trẻ phải để hình lên. Bạn bắt đầu bằng cách chỉ yêu cầu trẻ phân lọai 1 hoặc 2 thẻ hình mỗi buổi.

► Nới rộng dần vai trò của trẻ cho đến khi trẻ có thể tự phân lọai tất cả thẻ hình mà cần rất ít sự trợ giúp.

174. HIỂU NHỮNG CÂU GỒM HAI PHẦN

2- 3 tuổi

Cảm nhận

• Kỹ năng nhận thức, ngôn ngữ thụ cảm (2 - 3 tuổi)

Mục đích

Phát triển sự hiểu biết dễ cảm nhận của những câu phức tạp.

Mục tiêu

Thực hiện một cách thành công một loạt lệnh gồm hai câu có liên quan.

Dụng cụ

4 đồ vật thường dùng (như một thìa, một xe hơi nhỏ, một tách, một hộp đồ hộp hoặc một đồ chơi được ưa thích).

Tiến trình

► Tạo một chỗ ngồi mà trẻ có thể trở về chỗ sau mỗi lệnh hoặc một lọat lệnh.

► Chuẩn bị một phần thưởng cho trẻ khi trẻ trở về chỗ.

► Bạn ra lệnh cho trẻ “Con tìm bóng” rồi cho trẻ lệnh khác “Rồi con ngồi xuống”. Nếu trẻ lo ra và không làm xong bài tập được, bạn dẫn trẻ về ghế và lặp lại lệnh.

► Bước đầu bạn để trẻ thực hiện 2 phần của lệnh tách biệt nhau, nhưng khi trẻ bắt đầu hiểu bài tập, bạn liên kết hai câu và cho trẻ thực hiện cả 2 lệnh trước khi trẻ trở về vị trí ngồi.

► Nếu trẻ làm xong phần một bài tập, bạn hỏi “và rồi?” để khơi dậy sự chú ý của trẻ.

► Nếu cần thiết, bạn nói cho trẻ một tiếng hoặc cho trẻ một cử chỉ như là sự hướng dẫn cho hành động thứ hai.

► Khi trẻ có khả năng thực hành một lọat 2 lệnh trong đó lệnh thứ hai luôn là “rồi con ngồi xuống” bạn bắt đầu cho lệnh khó hơn. Ví dụ khi trẻ ngồi bạn có thể bắt đầu và nói: “Con lấy tách và đặt tách lên bàn” (Bạn đảm bảo rằng tất cả từ chỉ đồ vật được nêu trong lệnh là những từ quen thuộc với trẻ).

175. SỰ HIỂU BIẾT DỄ CẢM NHẬN NHỮNG CHỨC NĂNG

2- 3 tuổi

Cảm nhận

• Kỹ năng nhận thức, ngôn ngữ thụ cảm (2 - 3 tuổi)
• Kỹ năng nhận thức, sắp xếp cùng loại (2 - 3 tuổi)
• Cảm nhận thị giác (1 - 2 tuổi)
• Nhận thức bằng lời, từ vựng (2 - 3 tuổi)

Mục đích

Cải thiện sự nhận thức dễ thụ cảm những từ và sự lợi ích những đồ vật thường dùng.

Mục tiêu

Chỉ một đồ vật được xác định không trợ giúp khi ta hỏi đồ vật loại đó ở đâu.

Dụng cụ

Một thức ăn (ví dụ quả táo), một trang phục (ví dụ một chiếc giày), một đồ chơi (ví dụ một đồ chơi được ưa thích).

Tiến trình

► Đặt những dụng cụ vào những vị trí dễ thấy trong phòng và bạn ngồi vào bàn với trẻ. Bạn cầm hai tay trẻ để trên bàn và hỏi: “Cái gì ăn để ở đâu?” Bạn cho trẻ quan sát kỹ càng căn phòng cho tới khi trẻ tìm ra trái táo và bảo trẻ chỉ trái táo và nếu có thể, bảo trẻ lặp lại tên gọi của đồ vật đó. (Bạn đừng để trẻ đứng lên, chạy lại đồ vật. Trẻ phải học ngồi và sử dụng cử chỉ hoặc ngôn ngữ).

► Lặp lại bài tập với những đồ vật khác bằng cách nhấn mạnh chức năng khi bạn hỏi trẻ định vị một cái gì.

► Thay đổi đồ vật và vị trí định kỳ để trẻ phải đi suốt tầm nhìn căn phòng cho đến khi trẻ tìm ra đồ vật tương ứng (bạn đảm bảo là trẻ biết những đồ vật và đồ vật được đặt ở vị trí dễ thấy khi trẻ ngồi).

► Khi trẻ thành thạo, bạn yêu cầu trẻ tìm đồ vật thứ hai cùng chức năng. Nếu trẻ lúng túng, bạn chỉ những đồ vật khác nhau quanh phòng và hỏi “Cái này ăn có ngon không?” (Động viên trẻ lắc đầu không hoặc trả lời thụ động một cách khác nếu đồ vật không tương ứng với chức năng được nêu)

176. KẾT HỢP NHỮNG HÌNH DẠNG

2- 3 tuổi

Cảm nhận

• Kỹ năng nhận thức, kết hợp (2 - 3 tuổi)
• Cảm nhận thị giác (2 - 3 tuổi)

Mục đích

Nhắm đến việc nhận biết các hình dạng và cải thiện khả năng kết hợp.

Mục tiêu

Làm đầy bảng lôtô gồm 4 hình dạng đơn giản.

Dụng cụ

Bìa cứng dày, bút phớt đen nét to.

Tiến trình

► Làm một thẻ lô tô trên tấm bìa cứng dày chia làm 4 ô bằng những đường kẻ đậm, đen và làm những cặp hình kết hợp có dạng hình học (hình tròn, hình vuông, hình tam giác và hình chữ nhật.) Những hình này được cắt trên giấy dày. Dán một bộ mỗi hình vào một ô. Đặt thẻ trước mặt trẻ và bạn giữ lại trò chơi những hình kết hợp.

► Bạn đưa cho trẻ từng hình một và nói “Con để vào”, và bạn nêu tên hình dạng để cho trẻ quen nghe các tên đó. Nếu trẻ lúng túng, bạn giúp trẻ bằng cách hướng dẫn bàn tay trẻ để so sánh các hình dạng với hình dạng của mỗi ô cho tới khi trẻ tìm ra hình dạng đúng.

► Lặp lại tiến trình với những hình dạng còn lại.

► Tiếp tục bài tập cho tới khi trẻ lắp đầy hết thẻ lô tô không trợ giúp

► Để thay đổi dạng bài tập này, khi trẻ có khả năng lắp đầy hết thẻ lô tô, bạn cho trẻ trò chơi 4 hình dạng trong khi bạn giữ cho bạn một trò chơi giống hệt.

► Bạn đưa một hình dạng và nói “con đưa cho cô hình tam giác”. Bạn giúp trẻ tìm trong đồ chơi của trẻ hình dạng tương ứng với hình dạng bạn đưa cho trẻ.

Screenshot 2023 04 18 at 21 25 07 — Thẻ lô tô đơn giản và các hình được kết hợp

177. NHẬN DẠNG DỄ CẢM NHẬN NHỮNG THÚ VẬT

2- 3 tuổi

Cảm nhận

• Kỹ năng nhận thức, ngôn ngữ thụ cảm (2 - 3 tuổi)

Mục đích

Phát triển sự hiểu biết dễ cảm thụ những tên con vật.

Mục tiêu

Đưa đúng con thú nhồi bông theo yêu cầu “Cho cô (con chó)”.

Dụng cụ

3 con thú nhồi bông thường dùng hoặc con rối hoặc hình ảnh (ví dụ con chó, con mèo và con cọp).

Tiến trình

► Bạn đưa từng con thú nhồi bông cho trẻ và nêu tên từng con thú đó.

► Để cho trẻ chơi với con thú vài phút, trong lúc đó bạn tiếp tục lặp lại tên con thú và nói “con cho cô con chó”.

► Khi trẻ đưa lại con thú cho bạn, bạn lặp lại tiến trình với những con thú khác.

► Khi trẻ đã nghe nhiều lần tên 3 con thú, bạn để 3 con đó lên bàn và nói “con cho cô con chó”. Nếu trẻ đưa tay về phía một con thú khác, bạn chỉnh tay trẻ về hướng con thú đúng và lặp lại nhiều lần tên thú.

► Lặp lại tiến trình này cho tới khi trẻ đưa đúng cho bạn con thú mà không trợ giúp.

► Bạn xen từ từ thêm những con thú khác cùng cách làm như 3 con thú trước. Bạn chỉ thêm mỗi lần một con và để trên bàn cùng lúc không quá 3 con.

Nguồn tài liệu

Nội dung trong bài viết này được trích ra từ cuốn sách "Teaching Activities for Autistic Children: Individualized Assessment and Treatment for Autistic and Developmentally Disabled Children" của tác giả Eric Schopler và Margaret Lansing, Leslie Waters hiệu đính, được chuyển ngữ tiếng Việt từ tiếng Pháp bởi cô Trần Thị Khấn, cô Nguyễn Thị Khước và BS. Phạm Ngọc Khanh hiệu đính.

Nguồn tin: Eric Schopler

Từ khóa: tự kỷ, những hoạt động dạy trẻ tự kỷ, dạy trẻ tự kỷ, dạy trẻ tự kỷ kỹ năng nhận thức, dạy trẻ 2-3 tuổi kỹ năng nhận thức

Xem thêm các tin khác

[Dạy trẻ tự kỷ] Kỹ năng nhận thức (2-3 tuổi)

MỤC LỤC

172. KẾT HỢP HÌNH ẢNH

Cảm nhận

Mục đích

Mục tiêu

Dụng cụ

Tiến trình

173. PHÂN BIỆT THỨC ĂN VÀ NƯỚC UỐNG

Cảm nhận

Mục đích

Mục tiêu

Dụng cụ

Tiến trình

174. HIỂU NHỮNG CÂU GỒM HAI PHẦN

Cảm nhận

Mục đích

Mục tiêu

Dụng cụ

Tiến trình

175. SỰ HIỂU BIẾT DỄ CẢM NHẬN NHỮNG CHỨC NĂNG

Cảm nhận

Mục đích

Mục tiêu

Dụng cụ

Tiến trình

176. KẾT HỢP NHỮNG HÌNH DẠNG

Cảm nhận

Mục đích

Mục tiêu

Dụng cụ

Tiến trình

177. NHẬN DẠNG DỄ CẢM NHẬN NHỮNG THÚ VẬT

Cảm nhận

Mục đích

Mục tiêu

Dụng cụ

Tiến trình

Nguồn tài liệu

Xem thêm các tin khác

5 bước để nhận ra điểm mạnh ở trẻ

Các loại điểm mạnh ở trẻ em

Cách khen ngợi giúp xây dựng lòng tự trọng cho trẻ em