Rối loạn xử lý giác quan/ rối loạn xử lý cảm giác (SPD) ở người tự kỷ

Hiểu về rối loạn xử lý cảm giác - Sensory Processing Disorder (SPD)

Quá trình xử lý cảm giác/ xử lý giác quan là quá trình hệ thần kinh nhận tín hiệu từ các giác quan rồi đưa ra các phản ứng, hành động thích hợp. Các hoạt động hàng ngày như đi bộ, bơi lội, ăn kem, nghe nhạc... hay một hoạt động nào đó khác cần hoàn thành đều cần đến quá trình xử lý giác quan.

Rối loạn xử lý cảm giác hay còn gọi là rối loạn xử lý giác quan - Sensory Processing Disorder (SPD) là tình trạng não bộ gặp khó khăn trong việc tiếp nhận các tín hiệu/ thông tin từ các giác quan để đưa ra các phản ứng/ hành vi thích hợp.

Bạn hãy tưởng tượng hệ thần kinh là một hệ thống giao thông. Khi giao thông bị tắc nghẽn thì một số phần của não bộ sẽ không nhận được đầy đủ các thông tin cần thiết. Thiếu thông tin sẽ gây cản trở cho quá trình diễn dịch tín hiệu giác quan chính xác và dẫn đến đưa ra phản ứng/ hành động không thích hợp. Chính vì vậy, người bị rối loạn xử lý cảm giác cảm thấy khó khăn trong việc xử lý và đưa ra hành động phù hợp với những thông tin không đầy đủ mà họ nhận được thông qua các giác quan. Điều này gây ra những thách thức trong việc thực hiện các hoạt động hàng ngày.

Các triệu chứng của chứng rối loạn xử lý cảm giác - Sensory Processing Disorder (SPD)

Giống như các chứng rối loạn khác, triệu chứng của rối loạn xử lý cảm giác cũng được phân chia tùy theo mức độ nghiêm trọng. Một số người chỉ thỉnh thoảng mới gặp khó khăn trong việc xử lý cảm giác nhưng cũng có một số người lại thường xuyên gặp khó khăn trong xử lý cảm giác gây ảnh hưởng lớn đến cuộc sống hằng ngày.

Những người không gặp khó khăn trong việc xử lý cảm giác, từ lúc mới sinh đã có thể dễ dàng học được cách tích hợp cảm giác và dễ dàng thích nghi trong môi trường xã hội. Nhưng những người mắc chứng rối loạn xử lý cảm giác (SPD) thì gặp nhiều khó khăn trong tích hợp cảm giác nên gặp nhiều vấn đề trong môi trường xã hội. Ví dụ trong môi trường công sở, người mắc chứng SPD sẽ gặp phải vô số các vấn đề mà người bình thường không gặp phải:

► Làm việc trong một nhà hàng hoặc trong một không gian văn phòng liền kề, thường xuyên ngửi thấy mùi thức ăn có thể làm người mắc SPD vô cùng khó chịu

► Hay nếu làm việc trong các cửa hàng bán lẻ - nơi thường xuyên có thể ngửi thấy mùi của xà phòng tắm hay các chất tẩy rửa cũng thành vấn đề với người mắc chứng SPD

► Ở một số nơi, người chủ yêu cầu nhân viên mặc đồng phục, đội mũ, mang một loại giày dép cụ thể nào đó và điều ngày có thể khiến người mắc chứng SPD không chịu đựng nổi

► Những khu vực làm việc có nhiệt độ cao cũng có thể khiến người mắc SPD cực kỳ khó chịu

► Hay giả sử văn phòng nằm trên trục đường chính và phải thường xuyên nghe thấy tiếng xe tải lăn bánh, tiếng còi inh ỏi, tiếng xe cứu thương hay tiếng kêu của xe cứu hỏa cũng có thể khiến người mắc SPD bị quá tải và không chịu nổi.

► Kể cả văn phòng làm việc bình thường với những chiếc điện thoại thường xuyên đổ chuông cũng có thể gây khó chịu cho người bị rối loạn xử lý cảm giác.

Một số đề xuất để hỗ trợ người mắc chứng rối loạn xử lý cảm giác (SPD) ở nơi làm việc

Nhạy cảm với mùi:

► Duy trì chất lượng không khí trong phòng

► Ngừng sử dụng các sản phẩm có mùi thơm

► Chỉ sử dụng các sản phẩm làm sạch không mùi

► Cung cấp phòng họp và phòng vệ sinh không có mùi

► Đổi vị trí làm việc phù hợp với người mắc SPD

► Đổi lịch làm việc phù hợp với người mắc SPD

► Cho phép nghỉ giải lao để hít thờ không khí trong lành

► Lắp đặt hệ thống lọc không khí trong phòng làm việc

► Tạo nơi làm việc không có mùi thơm

► Cho phép làm việc từ xa

Nhạy cảm với ánh sáng đèn huỳnh quang

► Chuyển nhân viên đến một khu vực riêng để cho phép cá nhân điều chỉnh ánh sáng phù hợp

► Thay đổi ánh sáng hoàn toàn

► Cho phép làm việc từ xa

Nhạy cảm với tiếng ồn

► Chuyển nhân viên đến khu vực riêng tư hơn hoặc cách xa khu vực có nhiều người qua lại

► Chuyển bàn làm việc của nhân viên ra khỏi vị  trí máy móc, thiết bị văn phòng và các tiếng ồn xung quanh khác

► Cung cấp một máy điều hoà âm thanh để giúp chặn những âm thanh gây mất tập trung

► Cung cấp tai nghe chống ồn

► Cung cấp vách cách âm

► Khuyến khích đồng nghiệp hạn chế những cuộc trò chuyện không liên quan đến công việc

► Cho phép làm việc từ xa

Xúc giác nhạy cảm

► Sửa đổi chính sách về đồng phục hoặc trang phục

Nhạy cảm với nhiệt độ

► Giảm/ Tăng nhiệt độ nơi làm việc

► Sử dụng áo giữ nhiệt hoặc quần áo làm mát khác/ găng tay giữ nhiệt hoặc quần áo giữ nhiệt khác

► Sử dụng quạt/ điều hòa tại nơi làm việc/ để máy sưởi nơi làm việc

► Cho phép lập kế hoạch linh hoạt và sử dụng linh hoạt thời gian nghỉ phép

► Cho phép làm việc tại nhà trong thời tiết nóng/ lạnh

Nguồn tài liệu