Những suy nghĩ phi thực tế ở trẻ em mắc ADHD

Nếu một đứa trẻ 6 tuổi nói rằng chúng muốn trở thành ca sĩ nổi tiếng, bạn sẽ không quá ngạc nhiên. Trẻ em thường có những ước mơ hồn nhiên. Nhưng khi một bạn trẻ 16 tuổi, chưa có năng khiếu về ca hát, vẫn nuôi dưỡng ước mơ đó, nhiều người có thể cho rằng bạn ấy đang quá lạc quan.

Đến tầm tuổi 9, 10, hầu hết trẻ em đều nhận ra rằng ước mơ không tự nhiên thành hiện thực. Tuy nhiên, một số bạn trẻ mắc ADHD lại duy trì một niềm tin lạc quan quá mức vào bản thân và cuộc sống.

Người mắc ADHD thường đánh giá quá cao khả năng của mình và cho rằng mọi chuyện sẽ luôn diễn ra suôn sẻ. Điều này có thể khiến người mắc ADHD đưa ra những quyết định không thật sự chín chắn.

Hãy cùng tìm hiểu thêm về ADHD và xu hướng suy nghĩ không thực tế, cũng như cách giúp con bạn đưa ra quyết định sáng suốt hơn.

Tại sao trẻ em mắc ADHD thường có những suy nghĩ không thực tế?

Để ứng phó với cuộc sống một cách hiệu quả, chúng ta cần có những kỹ năng như đánh giá tình huống, lập kế hoạch và cân nhắc hậu quả. Những kỹ năng này được gọi chung là kỹ năng điều hành.

Trẻ em mắc ADHD thường gặp khó khăn trong việc sử dụng các kỹ năng điều hành. Thực tế, ADHD chính là một rối loạn liên quan đến các vấn đề về kỹ năng điều hành.

Hạn chế trong các kỹ năng này có thể khiến trẻ có những hành vi dường như "trái ngược" với thực tế. Một trong những biểu hiện phổ biến là việc quá lạc quan về kết quả.

Ví dụ: Một bạn học sinh trung học đang mải mê chơi game. Dù biết rằng mình cần phải hoàn thành bài tập, bạn ấy vẫn tiếp tục chơi. Lý do là bạn ấy gặp khó khăn trong việc sắp xếp công việc và đánh giá tầm quan trọng của từng việc. Bạn ấy tự nhủ rằng mình vẫn còn nhiều thời gian và chắc chắn sẽ hoàn thành bài tập tốt. Tuy nhiên, sự thực là bạn ấy đã quên mất nhiều chi tiết quan trọng của bài tập và cuối cùng nhận được điểm kém.

Hậu quả của suy nghĩ không thực tế

Suy nghĩ tích cực có thể là động lực cho trẻ em mắc ADHD. Nhưng nếu những suy nghĩ đó không có cơ sở trong thực tế, chúng có thể có tác động tiêu cực. Dưới đây là một số ví dụ.

► Một học sinh tiểu học khẳng định với các bạn cùng lớp, "Tôi là cầu thủ bóng rổ giỏi nhất lớp". Nhưng điều đó hoàn toàn không đúng sự thật, và các bạn khác cười. Suy nghĩ này khiến học sinh không thể kết bạn và hòa nhập.

► Một học sinh trung học đang đi chơi với bạn bè và không muốn rời nhóm để hoàn thành bài tập. Vì vậy, học sinh quyết định rằng không sao nếu nộp bài tập muộn và nhận điểm F.

► Một học sinh lớp 12 có điểm kiểm tra và bài tập thấp. Nhưng học sinh chỉ nộp đơn vào các chương trình trước y khoa. Học sinh không được chấp nhận vào bất kỳ chương trình nào và giờ cảm thấy như một kẻ thất bại.

Suy nghĩ không thực tế cũng có thể dẫn đến hành vi nguy hiểm và quyết định kém. Một thiếu niên có thể quyết định rằng họ không cần thắt dây an toàn nếu họ chỉ lái xe vài dãy nhà đến nhà một người bạn. Kết quả có thể tệ hơn nhiều so với một cú đánh vào lòng tự trọng.

Cách giúp trẻ ADHD suy nghĩ thực tế hơn

Thấy trẻ tiếp tục mơ mộng khi lớn lên có thể khiến bạn cảm thấy thất vọng và lo lắng, đặc biệt nếu điều đó dẫn đến những quyết định sai lầm. Có những cách bạn có thể giúp trẻ nhìn nhận thế giới và bản thân một cách thực tế hơn.

Đừng thúc đẩy tưởng tượng bằng lời khen không hữu ích

Khi một đứa trẻ 7 tuổi mới học chơi bóng đá, lời khen có thể là động lực. Nhưng nếu một đứa trẻ 15 tuổi, không có tài năng lắm, vẫn đang lên kế hoạch chơi ở cấp đại học thì sao? Tốt hơn hết là nên dành lời khen cho những kỹ năng có thể giúp con bạn tìm được con đường thành công.

Trình bày một quan điểm thực tế hơn

Giả sử con bạn không được yêu thích lắm, nhưng chúng quyết định mời đứa trẻ phổ biến nhất ở trường đi nhảy. Thay vì chỉ cổ vũ chúng, bạn có thể nói, "Con biết đấy, nhiều người có thể muốn mời Finley đi nhảy, và con có thể không phải là lựa chọn đầu tiên. Nhưng con có thể hỏi nếu con muốn."

Nêu rõ rủi ro và hậu quả

Ví dụ, có thể con bạn tin rằng ông chủ của chúng không quan tâm nếu nhân viên đi làm muộn. Bạn có thể nói rằng điều đó không thể xảy ra, và việc đi làm muộn có thể khiến nhân viên bị sa thải. Con bạn có thể không nghe. Nhưng nếu chúng bị sa thải, thực tế của tình hình sẽ không thể phủ nhận.

Trẻ em mắc ADHD có thể bám vào những suy nghĩ mơ mộng lâu hơn các bạn cùng trang lứa. Nhưng khi chức năng điều hành của chúng phát triển, hầu hết đều trở nên giỏi hơn trong việc đối phó với thế giới một cách thực tế.
 

Nguồn tài liệu

Nội dung trong bài viết này được chuyển ngữ và biên tập từ bài gốc "Unrealistic thinking in kids with ADHD  (understood.org)".