Một số loại hình/ phương pháp giảng dạy ứng dụng liệu pháp phân tích hành vi ABA (điều trị tự kỷ)
Học thử nghiệm riêng biệt (Discrete Trial Learning)
Học thử nghiệm riêng biệt (Discrete Trial Learning) dựa trên hiểu biết rằng: thực hành sẽ giúp trẻ thành thạo một kỹ năng. Đây là một phương pháp trị liệu có cấu trúc sử dụng phương pháp giảng dạy 1:1 và bao gồm học tập chuyên sâu các hành vi cụ thể.
Việc học tập chuyên sâu một hành vi cụ thể được gọi là “thực hành.” Thực hành giúp ích cho việc học vì chúng bao gồm quá trình lặp đi lặp lại. Trẻ sẽ hoàn thành một nhiệm vụ nhiều lần theo cách thức giống nhau (thường là 5 lần trở lên). Quá trình lặp đi lặp lại này đặc biệt quan trọng đối với những trẻ có thể cần thực hành nhiều để thành thạo một kỹ năng. Quá trình lặp đi lặp lại cũng giúp củng cố trí nhớ dài hạn. Các hành vi cụ thể (giao tiếp bằng mắt, tập trung chú ý và học biểu hiện nét mặt) được chia thành các dạng đơn giản nhất, và sau đó được nhắc nhở hoặc hướng dẫn có hệ thống. Trẻ cũng cần được sự củng cố tích cực (ví dụ: đập tay, khen ngợi bằng lời, và phần thưởng có thể đổi lấy đồ chơi) để có các hành vi này. Ví dụ, nhà trị liệu và trẻ ngồi tại bàn và nhà trị liệu nhắc trẻ chú ý bằng cách nói “hãy nhìn chú/cô.” Trẻ ngước nhìn nhà trị liệu và nhà trị liệu “thưởng” cho trẻ bằng cách đập tay.
Dạy ngẫu nhiên hay đào tạo trong môi trường tự nhiên (Incidental Teaching)
Dạy Ngẫu Nhiên (Incidental Teaching) (hay Đào Tạo Trong Môi Trường Tự Nhiên) dựa trên hiểu biết rằng điều quan trọng là phải cung cấp ý nghĩa thực tế cho các kỹ năng mà trẻ đang học. Phương pháp này bao gồm tập trung dạy các kỹ năng trong những môi trường mà ở đó trẻ sẽ sử dụng các kỹ năng đó một cách tự nhiên. Việc sử dụng môi trường tự nhiên hàng ngày của trẻ trong trị liệu có thể giúp tăng cường việc chuyển tiếp áp dụng các kỹ năng vào các tình huống hàng ngày và giúp khái quát hóa.
Trong phương pháp Dạy Ngẫu Nhiên, giáo viên hoặc nhà trị liệu sử dụng các cơ hội diễn ra tự nhiên để giúp trẻ học ngôn ngữ. Trẻ lựa chọn hoạt động hoặc tình huống, và người chăm sóc hoặc giáo viên để cho trẻ chỉ huy hoặc thể hiện quan tâm. Các chiến lược giảng dạy này đã được phát triển để tạo điều kiện khái quát hóa và phát huy củng cố tối đa. Sau khi đã xác định được các tình huống diễn ra tự nhiên để trẻ thể hiện sự quan tâm, giáo viên sẽ sử dụng những lời nhắc nhở tăng dần để khuyến khích trẻ phản hồi. Ví dụ, trẻ đang chơi xích đu và cần nhà trị liệu đẩy để trẻ có thể đu cao hơn. Nhà trị liệu sẽ chờ trẻ thể hiện yêu cầu được đẩy. Chỉ sau khi trẻ yêu cầu thì nhà trị liệu mới đẩy. Nhà trị liệu sẽ chờ trẻ thể hiện yêu cầu vào mỗi lần trước khi nhà trị liệu tiếp tục đẩy.
Hành vi bằng lời nói
Hành vi bằng lời nói là phương pháp tương tự với phương pháp đào tạo thử nghiệm riêng biệt, đó là một phương pháp trị liệu có cấu trúc, tăng cường, 1:1. Phương pháp này khác với phương pháp đào tạo thử nghiệm riêng biệt ở chỗ phương pháp này được thiết kế để khuyến khích trẻ học ngôn ngữ bằng cách phát triển sự liên hệ giữa một từ và ý nghĩa của từ đó. Đối với một số trẻ, việc dạy một từ hoặc ký hiệu cần bao gồm quá trình chủ ý tập trung dạy các em cách sử dụng từ ngữ theo chức năng (ví dụ: Cái này là gì? Cái cốc. Con dùng cốc để làm gì? Để uống. Con uống bằng cái gì? Bằng cốc.)
Đào tạo phản hồi then chốt (Pivotal Response Training - PRT)
Đào Tạo Phản Hồi Then Chốt (Pivotal Response Training - PRT) là phương pháp can thiệp tự nhiên, dựa vào các cơ hội và kết quả giảng dạy diễn ra tự nhiên. Trọng tâm của phương pháp PRT là tăng cường thúc đẩy bằng cách bổ sung các thành phần chẳng hạn như hành động theo lượt, tăng cường nỗ lực, trẻ lựa chọn, và các nhiệm vụ duy trì (trước khi học) xen kẽ.
Phương pháp này không đặt trọng tâm và các lĩnh vực thiếu hụt mà chuyển hướng chú ý đến một số lĩnh vực then chốt được xem là quan trọng đối với nhiều chức năng khác nhau ở trẻ. Bốn lĩnh vực then chốt đã được xác định:
- động lực
- sự chủ động của trẻ
- sự tự quản lý
- phản hồi khi có nhiều gợi ý
Người ta cho rằng khi những lĩnh vực này được thúc đẩy, chúng sẽ giúp cải thiện nhiều hành vi không phải hành vi mục tiêu. “Mô Hình Early Start Denver” là một mô hình can thiệp hành vi đầu đời, thích hợp với trẻ em từ 18 tháng tuổi. Mô hình này rất chú trọng vào phương pháp Đào Tạo Phản Hồi Then Chốt.
Mô hình ngôn ngữ tự nhiên
Mô Hình Ngôn Ngữ Tự Nhiên (Natural Language Paradigm, NLP) dựa trên hiểu biết rằng có thể giúp tạo điều kiện cho việc học bằng cách chủ ý xếp đặt môi trường để tăng cường cơ hội sử dụng ngôn ngữ.
NLP nhấn mạnh vào sự chủ động của trẻ. Mô hình này sử dụng những yếu tố củng cố tự nhiên, là những kết quả trực tiếp liên quan đến hành vi, và khuyến khích khái quát hóa kỹ năng. Ví dụ, trẻ được phép đi sau khi được nhắc nói “chào tạm biệt cô/chú” sẽ có khả năng sử dụng và khái quát hóa từ này cao hơn so với trẻ nhận được một vật hữu hình để lặp lại từ này. NLP chuyển hoạt động giảng dạy từ phòng trị liệu sang môi trường hàng ngày của trẻ và chú trọng đến việc trẻ trang 3 làm điểm khởi đầu cho các biện pháp can thiệp.
*Tài liệu này là kết quả của các hoạt động liên tục của Autism Speaks Autism Treatment Network, một chương trình được tài trợ của Autism Speaks. Chương trình được hỗ trợ bởi thỏa thuận hợp tác UA3 MC 11054 thông qua Bộ Y Tế và Dịch Vụ Nhân Sinh Hoa Kỳ (U.S. Department of Health and Human Services), Cục Quản Lý Tài Nguyên và Dịch Vụ Chăm Sóc Sức Khỏe (Health Resources and Services Administration), Chương Trình Nghiên Cứu Sức Khỏe Bà Mẹ và Trẻ Em (Maternal and Child Health Research Program) cho Bệnh Viện Đa Khoa Massachusetts.
Nguồn tin: Autism Speak
Xem thêm các tin khác
6 nỗi sợ phổ biến ở trẻ có khó khăn về học tập và tư duy khác biệt
Khó bắt kịp. Khó hòa nhập. Sợ bị “phát hiện”. Những thách thức trong việc học và...
Làm thế nào các "mỏ neo năng lực" có thể giúp trẻ em vượt qua nỗi sợ thất bại ở trường
Trẻ mắc ADHD thường sẽ thấy căng thẳng và lo lắng về việc diễn ra ở trường học...
5 bước để nhận ra điểm mạnh ở trẻ
Mọi trẻ em đều có điểm mạnh và điểm yếu. Việc tập trung vào những điều không tốt...