Kỹ năng xã hội cho trẻ tự kỷ

 

Kỹ năng xã hội là gì và tại sao kỹ năng xã hội lại quan trọng

Kỹ năng xã hội cho trẻ bao gồm:

• Kỹ năng chơi – ví dụ, thay phiên nhau chơi trò chơi hoặc chia sẻ đồ chơi
• Kỹ năng giao tiếp – ví dụ, chọn chủ đề để nói hoặc sử dụng ngôn ngữ cơ thể nào
• Kỹ năng cảm xúc – ví dụ, quản lý cảm xúc và hiểu cảm giác của người khác
• Kỹ năng giải quyết vấn đề – ví dụ, giải quyết xung đột hoặc đưa ra quyết định trong các tình huống xã hội.

Kỹ năng xã hội giúp tất cả trẻ em biết cách cư xử trong các tình huống xã hội khác nhau – từ nói chuyện với ông bà đến chơi với bạn bè ở trường.

Các kỹ năng xã hội có thể giúp con bạn kết bạn, học hỏi từ những người khác và phát triển sở thích của bản thân. Những kỹ năng xã hội cũng có thể giúp ích cho các mối quan hệ gia đình và mang lại cho con bạn cảm giác thân thuộc.

Và các kỹ năng xã hội tốt rất quan trọng đối với sức khỏe tinh thần và chất lượng cuộc sống nói chung của con bạn.

Các chiến lược giúp trẻ tự kỷ phát triển kỹ năng xã hội

Trẻ tự kỷ có thể học các kỹ năng xã hội và có thể cải thiện các kỹ năng này bằng cách luyện tập. Những ý tưởng và chiến lược này có thể giúp bạn xây dựng các kỹ năng xã hội của con mình bao gồm:

• Tập chơi
• Khen ngợi
• Đóng vai
• Rèn luyện kỹ năng xã hội
• Truyện chứa kỹ năng xã hội
• Video chứa mẫu hành vi xã hội
• Hỗ trợ trực quan.

Tập chơi

Bạn có thể thực hành các kỹ năng chơi với trẻ tự kỷ của mình bằng cách sử dụng đồ chơi để chơi. Ví dụ: bạn có thể ôm gấu bông, sau đó cho gấu bông ăn và đặt nó đi ngủ, tổ chức tiệc trà với một vài chú gấu bông hoặc tạo một câu chuyện bằng cách sử dụng bộ đồ chơi như trang trại, trạm xăng hoặc sân bay.

Trẻ nhỏ hơn có thể thích các trò chơi vận động như đèn đỏ/đèn xanh, trốn tìm hoặc gắn thẻ. Hoặc bạn có thể lăn bóng, nảy bóng hoặc đá quả bóng với con. 

Trong quá trình chơi, nhắc nhở con bạn thay phiên nhau và tuân theo các quy tắc, đồng thời khen ngợi con bạn thực hiện đúng luật chơi. Làm như vậy sẽ giúp con bạn học hỏi. Ví dụ: bạn có thể nói "Lượt của tôi" và "Lượt của bạn". Khi con bạn cho phép bạn đến lượt hoặc tuân theo quy tắc, bạn có thể nói 'Thay lượt chơi tốt' hoặc nói “Con tốt lắm!'.

Thực hành một kỹ năng trong các tình huống chơi khác nhau sẽ giúp con bạn học cách sử dụng kỹ năng đó một cách rộng rãi hơn. 
 

 

Khen ngợi

Hãy dành nhiều lời khen ngợi và động viên cho đứa trẻ mắc chứng tự kỷ của bạn khi bạn thấy chúng tương tác tích cực với người khác. Ví dụ, khi bạn thấy con mình đưa đồ chơi cho một đứa trẻ khác, hãy mỉm cười và nói: 'Chà! Con thật thân thiện. Bạn đã chia sẻ đồ chơi của mình với bạn và đợi đến lượt mình'.
 

 

Đóng vai

Bạn có thể sử dụng trò chơi đóng vai trước các ngày vui chơi ở trường và các sự kiện khác. Ví dụ, bạn và đứa con mắc chứng tự kỷ của bạn có thể:

• Tham gia trò chơi con bạn muốn chơi với bạn của mình;
• Chơi những trò chơi mà bọn trẻ có thể chơi cùng nhau;
• Thực hành nói về những thứ như những gì bạn đã xem trên TV hoặc những gì bạn đã làm vào cuối tuần.

Đối với những trẻ lớn hơn, bạn cũng có thể tạo các tình huống liên quan đến một vấn đề xã hội – ví dụ, có một miếng bánh còn lại cho hai người. Sau đó, bạn có thể đóng vai các giải pháp khả thi, chẳng hạn như cả hai người cùng chia sẻ chiếc bánh. Các vấn đề xã hội khác có thể bao gồm trẻ không thích những gì đã được nấu cho bữa tối, trẻ không được xem tivi hoặc trẻ làm mất đồ chơi của anh chị em.

Đào tạo kỹ năng xã hội

Huấn luyện kỹ năng xã hội có thể giúp trẻ tự kỷ của bạn phát triển các kỹ năng xã hội một cách khoa học. 

Bạn cho con mình tham gia các lớp đào tạo kỹ năng xã hội thông qua trường mầm non hoặc trường học của con bạn hoặc trong các buổi gặp với nhà tâm lý học, nhà trị liệu ngôn ngữ, trị liệu nghề nghiệp hoặc chuyên gia y tế khác.

Truyện chứa kỹ năng xã hội

Các câu chuyện chứa kỹ năng xã hội cũng có thể là một cách hiệu quả để dạy các kỹ năng cho trẻ tự kỷ của bạn như giao tiếp và hòa đồng với những người khác

 

Hỗ trợ trực quan

Hỗ trợ trực quan có thể giúp trẻ tự kỷ học các kỹ năng mới hoặc ghi nhớ các kỹ năng xã hội mà trẻ đã học. Tùy thuộc vào nhu cầu học tập của con bạn, hỗ trợ trực quan có thể là hình ảnh, từ ngữ, thẻ nhắc nhở và bảng kiểm.

Ví dụ: bạn có thể sử dụng các từ hoặc hình ảnh làm gợi ý cho các chủ đề trò chuyện, chẳng hạn như hình ảnh con mèo để nhắc con bạn nói chuyện với ông bà về con mèo gia đình bạn mới nuôi.

Hoặc bạn có thể sử dụng hình ảnh để giúp con bạn học cách chơi một trò chơi cụ thể. Ví dụ, bạn sử dụng các hình ảnh minh hoạ cho một chuỗi trò chơi ở nhà hàng – gọi món, nấu thức ăn, phục vụ thức ăn, dọn bàn, thanh toán hóa đơn.

Giúp trẻ tự kỷ sử dụng các kỹ năng xã hội trong các tình huống khác nhau

Trẻ tự kỷ có thể gặp khó khăn khi sử dụng các kỹ năng xã hội mà các con đã học được trong bối cảnh này vào các tình huống khác. Ví dụ, con bạn có thể chia sẻ bút chì ở nhà với anh chị em của chúng nhưng không phải ở trường với các bạn cùng lớp.

Để giúp con bạn sử dụng các kỹ năng ở trường, hãy nói chuyện với giáo viên của con bạn để đảm bảo rằng bạn và giáo viên đều đang sử dụng các gợi ý giống nhau cho con bạn. Nó cũng giúp thực hành các kỹ năng xã hội tương tự trong nhiều tình huống khác nhau – ví dụ, chia sẻ bút chì với một người bạn đến thăm, hoặc chia sẻ bút chì với chị em ruột tại quán cà phê.

  Tham khảo: Các chỉ dẫn cụ thể cho gia đình cho trẻ khuyết tật