Cách trò chuyện với con về những vấn đề cảm xúc và kỹ năng xã hội

Việc trò chuyện về cảm xúc và kỹ năng xã hội cũng cho con thấy bạn quan tâm đến cảm nhận của con. Đồng thời, nó giúp trẻ nhận ra rằng có thể mình gặp khó khăn ở một số khía cạnh, nhưng không phải là tất cả.

Khi nào nên trò chuyện với con

Đây không phải là cuộc trò chuyện chỉ diễn ra một lần. Cuộc trò chuyện đầu tiên chỉ là điểm khởi đầu. Nó giúp con biết rằng bạn luôn sẵn sàng lắng nghe và hỗ trợ con.

Ban đầu, hãy giữ cuộc trò chuyện đơn giản. Khi trẻ lớn lên và hiểu biết hơn, các kỹ năng của con sẽ thay đổi — và các cuộc trò chuyện cũng sẽ thay đổi theo. Trên thực tế, việc nói chuyện sẽ trở nên dễ dàng hơn khi trẻ hiểu rõ bản thân và ít có xu hướng phản ứng phòng thủ với những chủ đề khó nói.

Những điều bạn nên nói với con

Hầu hết trẻ em đều biết khi nào một việc nào đó khó khăn hơn với mình so với bạn bè. Việc thừa nhận rằng con có thể cảm thấy khác biệt là rất quan trọng. Đồng thời, hãy cho con biết rằng con không phải là người duy nhất đang gặp khó khăn trong việc kiểm soát cảm xúc hay hành vi.

Đây cũng là một cách hay để bắt đầu cuộc trò chuyện — bằng cách nói điều đó thành lời. Dưới đây là những điều bạn có thể nói với con:

“Bố/mẹ biết điều này rất khó với con. Bố/mẹ muốn giúp con.”

Trẻ gặp khó khăn về cảm xúc và kỹ năng xã hội thường cảm thấy cô đơn. Hãy nhắc con rằng bạn luôn yêu thương con.

Hãy thử nói: “Bố/mẹ yêu con.” hoặc “Chúng ta sẽ cùng nhau cải thiện điều này.” (Tránh nói “Mọi thứ rồi sẽ ổn” nếu bạn không chắc chắn — đừng đưa ra lời hứa quá mức.)

“Bố/mẹ đang lo lắng về…”

Hãy nói thẳng về điều khiến bạn lo lắng. Trẻ cần hiểu lý do bạn quan tâm, và rằng bạn không đổ lỗi cho con — mà bạn tin con có thể tiến bộ.

Hãy nêu rõ tình huống cụ thể. Ví dụ: “Bố/mẹ lo vì con tức giận quá mức khi chúng ta phải rời khỏi buổi tiệc sinh nhật.” Câu này dễ hiểu hơn nhiều so với: “Bố/mẹ lo vì con hay tức giận.”

“Bố/mẹ nhận thấy rằng…”

Nếu bạn lo lắng về tâm trạng hoặc thái độ của con, hãy nói ra theo cách trung thực nhưng nhẹ nhàng. Tránh nói những câu như: “Dạo này con lúc nào cũng buồn.” hoặc “Con chẳng muốn chơi với bạn bè nữa.” Thay vào đó, bạn có thể nói:

• “Bố/mẹ thấy con có vẻ buồn và lo lắng. Có đúng không?”
• “Dạo này bố/mẹ không thấy con chơi với bạn nhiều. Mình nói chuyện về điều đó được không?”

“Bố/mẹ tin con.”

Con bạn có thể đang buồn về một điều mà bạn thấy không quá nghiêm trọng. Nhưng điều đó vẫn rất thật với con. Việc nói với trẻ rằng “đừng buồn nữa” hoặc “con không nên cảm thấy như vậy” thường không giúp ích gì.

Thay vào đó, hãy khuyến khích con cởi mở về những nỗi sợ hãi và cảm xúc. Hãy nói rằng bạn tin con, và hãy phản hồi bằng sự cảm thông.

“Con đang nghĩ gì vậy? Hãy kể cho bố/mẹ nghe.”

Khi nói chuyện với con về những khó khăn, hãy lắng nghe và đặt câu hỏi trước khi đưa ra lời khuyên. Việc đưa ra lời khuyên quá sớm có thể khiến con ngừng chia sẻ.

Sau khi con đã nói ra điều mình đang nghĩ, bạn có thể đưa ra gợi ý hoặc lời khuyên. Hãy giúp con xác định rõ vấn đề bằng cách nhắc lại những gì bạn vừa nghe từ con.

“Chúng ta cùng nhau nghĩ cách giải quyết nhé.”

Hãy hỏi: “Con nghĩ mình có thể làm gì trong tình huống này?” Sau đó hỏi tiếp: “Con nghĩ điều gì sẽ xảy ra nếu thử cách đó?”

Nếu con gặp khó khăn trong việc tìm giải pháp, bạn có thể gợi ý hoặc chia sẻ cách bạn sẽ xử lý tình huống. Sau khi hai bên đã thảo luận, hãy để con chọn giải pháp mà con cho là phù hợp nhất. Hãy nhớ rằng — đó là lựa chọn của con, không phải của bạn.

Lời kết

Trò chuyện về những vấn đề cảm xúc và xã hội với con không phải lúc nào cũng dễ dàng. Nhưng đó là điều cần thiết. Nó giúp con thấy rằng những khó khăn của mình là có thể nói ra, có thể được thấu hiểu — và con không đơn độc.

Nguồn tài liệu

Nội dung trong bài viết này được chuyển ngữ và biên tập từ bài gốc "How to talk with your child about social and emotional issues  (understood.org)".