8 cách giúp trẻ tiểu học mắc ADHD hạn chế nói dối

1. Tìm hiểu phía sau lời nói dối

Trẻ nói dối không phải lúc nào cũng vì muốn trốn tránh trách nhiệm. Những lời nói dối đó đôi khi phản ánh những khó khăn thực sự. Ví dụ, nếu con phủ nhận đã ném đồ chơi vào em, dù bạn vừa chứng kiến điều đó, có thể con đang cảm thấy xấu hổ vì không kiểm soát được cảm xúc của mình.

Bước đầu tiên là giúp con nhận diện cảm xúc của bản thân. Hãy nói với con rằng bạn sẽ luôn đồng hành để tìm ra cách thể hiện cảm xúc lành mạnh hơn.

2. Giao tiếp bằng sự cảm thông

Giả sử bạn hỏi con đã dọn bát đĩa chưa, con trả lời "rồi" nhưng thực tế chỉ mới bắt đầu rồi bị xao nhãng và quên mất. Lời nói dối ở đây chỉ là cách con tránh bị trách mắng.

Bạn có thể nói:

“Mẹ hiểu là việc giữ tập trung rất khó với con. Nhưng mẹ muốn con nói thật và hoàn thành việc của mình, hơn là nói dối. Chính lời nói dối mới khiến mẹ buồn và tổn thương.”

3. Đặt kỳ vọng phù hợp với khả năng của con

Trẻ ADHD có thể nói dối để thoát khỏi những việc gây căng thẳng, như bài tập về nhà. Con có thể nói “không có bài” chỉ để tránh nghĩ đến nó.

Hãy giúp con bằng cách chia nhỏ nhiệm vụ. Ví dụ, với bài đọc dài, bạn có thể đặt mục tiêu mỗi hai trang được nghỉ một lần. Việc này giúp giảm áp lực và tăng sự tự tin cho con.

4. Tạo cơ hội để con nói thật

Sau khi con nói dối, điều quan trọng là vẫn cho con cơ hội để thành thật và khen ngợi khi con làm vậy.

Ví dụ, nếu con nói đã cho bạn mượn áo khoác mới, rồi sau đó thừa nhận đã để quên trên xe buýt, bạn có thể phản hồi: “Cảm ơn con đã nói thật. Mẹ biết việc nhớ đồ với con không dễ, và mẹ tự hào vì con đã trung thực.”

5. Giúp con hiểu hậu quả của việc nói dối

Trẻ ADHD thường nói dối một cách bộc phát mà không nghĩ đến hậu quả. Hãy nhắc con về những lần trước để con kết nối giữa hành động và kết quả.

Ví dụ: “Lần trước con nói đã dọn phòng rồi, nhưng chưa làm, nên con bị mất một tuần không được chơi game. Lần này, con muốn làm thật hay muốn lặp lại điều đó?”

6. Cùng con tìm giải pháp

Trẻ ADHD có thể xem nói dối là cách để giảm bớt căng thẳng. Chẳng hạn, nói rằng “làm mất bài tập” có thể giúp con đỡ xấu hổ hơn việc thừa nhận là bài tập quá khó.

Hãy xem đây là cơ hội để hỗ trợ con. Cùng nhau nghĩ ra các chiến lược vượt qua khó khăn, đồng thời khuyến khích con biết lên tiếng xin giúp đỡ trước khi mọi việc trở nên nghiêm trọng.

7. Làm gương cho con

Trẻ nhỏ học cách hành xử bằng cách quan sát cha mẹ. Nếu bạn hay viện cớ để tránh việc không muốn làm, con cũng sẽ nghĩ rằng nói dối là điều có thể chấp nhận được.

Vì vậy, hãy cố gắng thành thật trong mọi tình huống khi có mặt con. Bạn chính là hình mẫu hành vi mạnh mẽ nhất của con.

8. Hãy kiên nhẫn

Mọi đứa trẻ đều từng nói dối — đó là hành vi cần thời gian để thay đổi. Con bạn sẽ không thể áp dụng ngay các kỹ năng kiểm soát hành vi. Và đôi lúc, con vẫn sẽ lặp lại lỗi cũ khi gặp căng thẳng.

Đừng quá lo lắng hay thất vọng. Hãy tiếp tục đồng hành cùng con trong việc xây dựng kỹ năng ứng phó. Việc làm này, khi bắt đầu từ nhỏ, sẽ giúp con trưởng thành với nền tảng vững chắc về sự trung thực và quản lý cảm xúc.

Nguồn tài liệu

Nội dung trong bài viết này được chuyển ngữ và biên tập từ bài gốc "8 ways to help your grade-schooler with ADHD stop lying  (understood.org)".