Chơi tương tác phản ứng (RT) và sự phát triển của trẻ
Sự phát triển của trẻ
Phát triển (Development) là gì?
Nguyên tắc phát triển
► Sự phát triển tuân theo một trình tự và hướng nhất định. ► Phát triển là một quá trình liên tục, nhưng tốc độ của nó không cố định. ► Có một số giai đoạn nhạy cảm trong sự phát triển. ► Mỗi khía cạnh phát triển đều có quan hệ mật thiết với nhau. |
Các giai đoạn phát triển
Trẻ sơ sinh (dưới 2 tuổi)
► Tất cả các cơ quan cảm giác đều hoạt động khi mới sinh ► Tốc độ sinh trưởng và phát triển của cơ thể rất nhanh ► Hình thành sự gắn bó với cha mẹ |
Trẻ nhỏ (2-6 tuổi)
► Tăng kỹ năng vận động và sức chịu đựng ► Có suy nghĩ vị kỷ ► Tăng khả năng tự kiểm soát ► Sự bùng nổ trong phát triển ngôn ngữ |
Hành vi then chốt trong quá trình phát triển là nền tảng của việc học
Hành vi then chốt trong quá trình phát triển (Pivotal Developmental Behaviors) |
||
Trò chơi có tính xã hội | Hoạt động tập thể | Tin tưởng |
Tính cẩn thận | Chú ý vào điều tập thể quan tâm | Đồng cảm |
Tìm kiếm, thao tác | Tự phát âm | Tự điều chỉnh |
Thực thi | Giao tiếp có chủ đích | Hợp tác |
Giải quyết vấn đề | Đối thoại | Tự tin |
Cảm giác kiểm soát |
Chơi để phát triển
“Chơi là cách học yêu thích của bộ não.”
Piaget
‘Chơi’ chính là ‘công việc’ của trẻ
Vui chơi là cuộc sống của
trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.
Tất cả trẻ em học bằng cách chơi
Các giai đoạn chơi của trẻ
Phát triển nhận thức | Tuổi | Trò chơi giúp phát triển nhận thức | Trò chơi giúp phát triển tính xã hội |
Giai đoạn cảm giác - vận động | 0~2 | Trò chơi kỹ năng, thực hành |
Đồng cảm Chơi một mình |
Giai đoạn tiền thao tác cụ thể | 2~7 |
Trò chơi có tính tổ chức, dùng các biểu tượng Trò chơi vai trò |
Tự điều chỉnh Chơi cùng với vài bạn Trò chơi cần sự hợp tác |
Chơi song song với bạn
Chơi cùng với bạn
Trò chơi trẻ chọn là trò chơi thực sự
Chơi tự doTrò chơi giáo viên chỉ địnhTrò chơi mời giáo viên |
Tự do lựa chọn
Chơi là trọng tâm
Giáo viên hỗ trợ trẻ như thế nào?
► Cung cấp đầy đủ môi trường chơi
► Hiểu sự khác biệt cá nhân ở mỗi trẻ và hiểu khả năng chơi
► Giáo viên cần có hành vi đáp ứng một cách hiệu quả
Đừng dạy Phát triển là khám phá. Đứa trẻ phải khám phá thế giới.
|
Tác động của tương tác phản ứng RT
Giảng dạy đáp ứng (RT) là gì?
► Trong đời sống hàng ngày: Hướng dẫn trẻ trong một số tình huống tự nhiên
► Cho đứa trẻ dẫn đầu: Khuyến khích trẻ làm những việc trẻ có thể làm
► Hành vi phát triển then chốt: Thúc đẩy sự phát triển cuối cùng
Giáo viên đáp ứng
► Có tương tác cho và nhận cân bằng
► Nhạy cảm, quan tâm và tương tác với các hoạt động của trẻ
► Không dạy trẻ càng nhiều càng tốt
► Tương tác một cách biểu cảm và sống động
► Khoan dung và kiên nhẫn
► Điều chỉnh kỳ vọng và tương tác với hành vi của trẻ
► Phù hợp với sở thích và trình độ phát triển của trẻ
Đặc điểm hành vi tương tác, phản ứng
Đặc điểm cần có của người lớn |
► Hành vi phản ứng: Nhạy cảm, khả năng đáp ứng, khả năng tiếp thu, vui vẻ, ấm áp và khen ngợi bằng lời nói. ► Hành vi hiệu quả: Tính hiệu quả, biểu cảm, sáng tạo ► Hành vi chỉ đạo: Định hướng thành tích, tính chỉ đạo |
Đặc điểm của trẻ em |
► Hành vi tích cực: Chú ý, Kiên trì, Thích thú, Hợp tác ► Hành vi xã hội: Chủ động, chú ý vào điều tập thể quan tâm, tình cảm |
Bắt đầu trò chơi tương tác phản ứng
Trước khi quay video - Phân tích các yếu tố hành vi của trẻ
► Buổi 1: Bước vào thế giới trẻ thơ (lặp lại 1-2 tuần): Giao tiếp bằng mắt, hạ thấp tư thế, quan sát, chờ đợi
► Buổi 2: Bắt chước hành vi và giao tiếp của trẻ (lặp lại 1-2 tuần): bắt chước âm thanh, bắt chước chuyển động
Chiến lược: Nhạy cảm khi tương tác
Tạo điều kiện tương tác bằng cách hỗ trợ các hành động, ý định và cuộc trò chuyện của trẻ để trẻ tham gia ngay lập tức và trực tiếp vào sự phát triển của trẻ
Ví dụ:
► Đáp ứng ngay lập tức các tín hiệu, tiếng khóc hoặc nhu cầu không lời của trẻ (tức thì)
► Quan sát hành vi của trẻ (nhận biết)
► Đáp lại những tiếng nói, cử chỉ và nét mặt không chủ ý như thể chúng có ý nghĩa (có ý định)
Chiến lược: Tương tác hướng đến trẻ
Các tương tác trong đó trẻ làm theo sự dẫn dắt, có cơ hổi để trẻ phản hồi thường xuyên hơn và mở rộng những gì trẻ quan tâm.
Ví dụ:
► Bắt chước hành vi và giao tiếp của trẻ (điều tiết chỉ thị)
► Thường xuyên cho trẻ cơ hội lựa chọn (kiểm soát chủ động)
► Mở rộng, cho trẻ thấy bước phát triển tiếp theo (tạo điều kiện)
► Thay đổi môi trường (tăng tốc)Chiến lược: Tương tác vui vẻ
Khi tương tác, người lớn thể hiện nhiều biểu cảm khác nhau, thực hiện các cử chỉ sống động và bày tỏ niềm vui khi được ở cùng trẻ.
Ví dụ:
► Lặp đi lặp lại một hành động mà trẻ thích (thích thú)
► Hành động sôi nổi / Đáp lại trẻ một cách vui tươi / Chơi thú vị hơn để trẻ không bị phân tâm (hoạt bát)
► Tiếp xúc thân thể không bạo lực (hiền hòa)
► Đánh giá cao những gì trẻ làm/ chấp nhận bất cứ điều gì trẻ làm (chấp nhận)
Chiến lược: Tương tác hài hòa
Nghĩa là sự tương tác đáp ứng theo sự phát triển, sở thích và loại hành vi của trẻ.
Ví dụ:
► Hành động theo cách trẻ có khả năng/ đòi hỏi hành vi phù hợp với mức độ phát triển (phát triển) của trẻ
► Làm theo sự chú ý của trẻ/ sự dẫn dắt của trẻ (sự quan tâm)
► Thích ứng với tốc độ tương tác của trẻ (loại hành vi)
DIR Floortime: Mô hình định hướng phát triển mối quan hệ khác biệt cá nhân
DIR (Developmental Individual & Relationship-Based) là gì?
Đó là mô hình trong đó trẻ và người chăm sóc thúc đẩy sự phát triển của trẻ dựa trên hoạt động vui chơi dựa trên tương tác xã hội-cảm xúc và năng lực giao tiếp của trẻ trong bối cảnh của mối quan hệ.
D- Xem xét mức độ phát triển chức năng và cảm xúc hiện tại của trẻ
I – Xem xét khả năng phản ứng giác quan hiện tại của trẻ, khả năng xử lý thông tin giác quan và khả năng lập kế hoạch vận động
R – Một bạn chơi trưởng thành tham gia chơi chung trong một mối quan hệ theo nhu cầu và khả năng của trẻ mà không chỉ đạo hoặc kiểm soát trò chơi.
Trở thành giáo viên đáp ứng
Tác động của các tương tác phản ứng
Nguồn tin: Eunsim Lee (Trường Gwangseong Skylight)
Xem thêm các tin khác
Tự kỷ thoái lui là gì? Tự kỷ thoái lui có chữa được không?
Trẻ từng nói cười, tương tác xã hội tốt, nhưng đột nhiên trở nên lầm lì, ít giao...
Trẻ tự kỷ hay cắn: Nguyên nhân và cách giúp trẻ điều chỉnh
Trẻ tự kỷ thường biểu hiện nhiều hành vi khác thường, trong đó hành vi cắn là...
Neurodiversity: Một cách nhìn khác về tự kỷ
Neurodiversity (tạm dịch: đa dạng hệ thần kinh) là giả thuyết đặt ra để giải...